Alain Bornain
[...]
I.v.m. de installatie van Alain Bornain.
Het werk van Alain Bornain trekt onaflatend onze banden met de ons omringende wereld in twijfel, breidt die tegelijkertijd uit, in een kritische benadering, een in vraag stellen van de hoedanigheid van die banden. Het gebruik van wetenschappelijke sporen of referenties keert hierbij steevast terug : de structuur van een DNA-streng, wiskundige formules, binaire codes en statistieken … even zovele spiegelende emblemen via welke de westerling doordringt tot de constitutie van zijn wezen. Van welke waarheden zijn we dan, binnen dat perspectief, de gestalten ? Misschien hebben we hier te maken met moderne wetenschappen zoals die door geleerden tussen de XII° en de XV° eeuw in « spiegelboeken » werden samengesteld: doorheen de kennis het leven instellen. De spiegelboeken, waarvan de meest bekende de Speculum Majus van Vincent de Beauvait, hadden tot taak alle andere boeken te vervangen. Binnen de scholastische traditie van het universele weten deed dit spiegelboek dienst als d’imago dei. Dit beeld van god was een overzicht aan schrifturen waarvan de weerschijn en megadensiteit, om met Agnès Minazzoli(1) te spreken, translucide diende te worden, onwaarschijnlijk, open naar de evidentie van haar object toe, maar er tegelijkertijd achter verdwijnend.
Un jour, 86400 secondes. 115/140 cm. Alain Bornain, 2005. Tabula rasa ?
De moderne spiegel, die van de wetenschap (maar even goed die van de markt en het management) - als we komaf maken met elk transcendentaal streven - vervult niet minder dan die symbolische rol, normatief en bestaande uit identiteiten zoals die vroeger door het grote scholastische project uitgedragen werden. Er zich bewust van zijn, is ook weten dat de identitaire constitutie (wat we zijn, waren en kunnen zijn) een dogmatische drijfveer nooit kan laten varen. Als het dogma een wezens bepalende fictie is, tegelijkertijd waarheid en model, dan bestaat de mens niet slechts uit vlees, bloed, ziel of chemische processen. Hij is dan ook weerschijn, fictie en fictie-effect : beeld toegewijd aan het rijk der beelden. Alain Bornain doet er ons graag aan herinneren : onze singulariteit is niet de kennis van het onontkoombare van de dood, maar ons vermogen om ons in leven te weten, ons bestaan te veruitwendigen, de representatie binnen te treden … kortom het beeld van onszelf te worden, mogelijk gemaakt door een ultieme breuk tussen het wezen en zijn spiegel : de wetenschap, god… Imago dei waarvan de belangrijkste functie is zich in de plaats te stellen van het niets.
Weerstaan aan de afgrond
Het werk van Alain Bornain ademt een zekere melancholie uit. Een eerste lezing doet ons de evocatie van een onontkoombaar einde vermoeden. Geënsceneerd en op de proef gesteld ontrolt zich een levenscyclus op een door miljarden seconden vastgelegd ritme, als in een film die geboorte en dood oproept, « a blackboard » die aanzet tot verdwijning en vergetelheid. Maar dit dwepen met de dood spoort met een nihilisme, waarmee de artiest niets te maken wil hebben. Even zo appelleert zijn oeuvre geenszins aan een terugkeer naar een antieke transcendentie. Als de werken van Alain Bornain ons uitdagen, is dat omdat zij ons gebrek aan weerstand impliciet uitbeelden, weerstand aan de moderne ficties die ons leven legitimeren. Kan men van het biologisch of sociaal determinisme de objectieve basis maken van elk waardeoordeel ? Of, om Pierre Legendre(2) te citeren, « kan men het totalitarisme van een universum van louter signalen overstijgen » ? Heeft onze samenleving, tegelijkertijd gefascineerd door de dood en niet in staat deze in haar gedachte te integreren, geheel doordrongen van een soort van onttoverd narcisme, heeft zij genoeg met genetica, de markt of het geluk, als met een moderne Drievuldigheid, om de levende te plaatsen, de essentie te benoemen, nieuwe vormen van emancipatie uit te werken ?Ecrans-vanité, 320/720 cm. Alain Bornain, 2006. […] Een project op maat van Incise.
Voor Incise borduurt Alain Bornain voort op een werk uit dat voor de eerste keer getoond werd in Les Brasseurs tijdens zijn expositie « 2.500.000.000 ». Gestencild op briefpapier van de meest luxueuze hotels ter wereld suggereert een serie van uit natuur - en sociale wetenschappen geplukte beweringen en statistieken de nietigheid van dit prestigieus medium.
Assertions, Journal lumineux. Vue de l'exposition chez Incise, Charleroi. © Incise - Alain Bornain, 2008. Nu zijn het oranje dioden van een lichtkrant die vorm geven aan deze frases. Zij trekken zich aan ons oog voorbij op het ritme van reclameslogans …eveneens dingend naar « tijd in beschikbare hersenen». Alain Bornain heeft de beperkingen en het potentieel, die de plaats eigen is, in zijn voordeel weten om te vormen. Binnen de context van een commerciële galerij geeft onze vitrine ruimte aan wat op het eerste zicht reclame lijkt. Maar deze flikkerende woorden, unisono defilerend op maat van stap en blik, doen hoegenaamd geen appel op de gebruikelijke publicitair door ons strot geramde verlangens als « sleutels op een deur ». De door de artiest gekozen statements, doorlopend één voor één passerend, lokken een ander reactie uit, troebel en ontleend aan alteriteit, die van te bestaan.
Assertions, cartes. Vues de l'exposition chez Incise, Charleroi. © Incise - Alain Bornain, 2008. Benoit Dusart, 2008.
(1) Agnès Minazzoli, La première Ombre, Réflexion sur le miroir et la pensée, Les Editions de Minuit, 1990.(2) Pierre Legendre, Leçons I : La 901° conclusion, Etude sur le théâtre de la Raison, Fayard, 1998.
BIO Geboren in 1965.
Leeft en werkt te Chareroi (België).Collectieve exposities (selectie van 2000) : 2007
Zone de turbulences. Wolu-Culture, Bruxelles.
Exhibition 02. Galerie Exit 11, Gembloux.2006 Exhibition 00. Galerie Exit 11, Gembloux. 2005 Galerie Gabriel Brachot, Kunst 05, Zürich (CH).
Höherweg, Die Gastkünstler. Kunsthalle, Düsseldorf.
D’autres mots. Château Malou, Bruxelles.
X3. Musée Ianchelevici, La Louvière.
Vanité des Vanités. Centre Culturel, Huy.2004 Vanitas - Eitelkeit van de ijdelheden. IKOB, Eupen.
Storage - L’Entrepôt du Musée. B.P.S.22, Charleroi.2003 Recherches 2003. Fondation de la Tapisserie, Tournai
Collection de la Province de Hainaut, ArtBrussels.
Transversales. Musée des Beaux-Arts, Charleroi.
Vanité des Vanités. Maison de la Culture, Tournai.2002 Act. Espace BBL - ING, Bruxelles.
Euro-painting. Kecskemét (HU).2001 Ici et Maintenant - Belgian system. Tour & Taxis - Espace 251 Nord, Bruxelles.
Positionen der Peripherie I - Sammlung der Provinz Hennegau. IKOB, Eupen.2000 Tempus Arti. Landen.
D'une chose à l'Autre. Brasserie des Alliés - Alter, Charleroi.Individuele exposities : 2007 Les Brasseurs, espace d’art contemporain, Liège 2006 Galerie Its Art Ist, Waterloo.
Iselp, Bruxelles.2005 Galerie Gabriel Brachot, Bruxelles. 2004 Galerie Gabriel Brachot, Bruxelles.
Le Comptoir du Nylon, Bruxelles.2003 Galerie Its Art Ist, Waterloo.
Centre d'Art Contemporain du Luxembourg Belge, Jamoigne.
Maison de la Culture, Namur.
Ateliers Höherweg, Düsseldorf (DE).2001 Galerie Observatoire 4, Montréal (CA).
Centre d'Art Chapelle de Bœndæl, Bruxelles.
Galerie Its Art Ist, Waterloo.2000 Bibliothèque Centrale, La Louvière. 1999 Galerie Détour, Jambes. 1998 Centre Culturel Jacques Franck, Bruxelles. Prijs, Beurs, Verblijf : Lauréat Biennale Pierre Paulus 1999 - Lauréat Prix Jos Albert, Académie royale de Belgique 2001 - Lauréat Prix Maison de la Culture, Prix Artistique de Tournai 2003 - Bourse de recherche (section structure), Fondation de la Tapisserie de Tournai, 2002-2003 - Résidence Ateliers Höherweg, Düsseldorf (D), 2002 - Résidence Centre Les Récollets, Paris (F), 2005 - Lauréat pour une intégration artistique de la Région Wallonne à Thuin, 2006.